تاریخچه و معرفی مکاتب معماری مدرن سیر تحول معماری در عصر جدید را برای ما بازگو می کند. با پایان جنگ جهانی اول معماری مدرن به عنوان تنها سبک مهم و آوانگارد در غرب مطرح شد. در آغاز قرن ۲۰ معماران بر این باور شدند که لازم است تا روحی تازه در معماری دمیده شود. استفاده از تکنولوژی روز، مصالح مدرن، پیش ساختگی، عملکرد گرایی و دوری از سبکهای پر زرق و برق و تاریخی مورد توجه این سبک از معماری قرار گرفت.
در طول دهه های اخیر مکتب های معماری مدرن شامل سه دوره اصلي، معماري مدرن اوليه ، معماري مدرن متعالي و معماري مدرن متاخّر است كه هر كدام از آنها نيز داراي زير مجموعه هايي هستند. یکی از موضوعات کلیدی و بسیار مهم در دوره مدرن، مسئله صنعت ، تولیدات صنعتی و تکنولوژی بود. تمامی معماران صاحب نام ، در این دوره به نوعی با مسئله تکنولوژی درگیر بودند. معماران دیگری مانند والتر گروپیوس ، میس ونده روهه و لوکوربوزیه ، سعی در قطع کردن وابستگی های معماری مدرن به گذشته و تاریخ گرایی داشتند ، بجای آن خواهان جایگزینی تکنولوژی و عملکرد بعنوان منبع الهام معماری شدند. گروهی دیگر نیز مانند فرانک لوید رایت و آلوار آلتو خواهان استفاده از امکانات مدرن برای رسیدن به یک معماری همگون با طبیعت بودند.
معماري مدرن كه سبكي غالب در قرن بيستم ميلادي بوده ، ريشه در تحولاتي دارد كه خاستگاه آن شهر فلورانس در شمال ايتاليا ، در حدود چهار صد سال پيش از ظهور معماري مدرن بوده است. ولي بايد توجه داشت كه معماري مدرن بصورت يك مكتب معماري با مباني نظري مدون و ساختمانهاي ساخته شده بر اساس انديشه مدرن، از اواخر قرن ۱۹ ميلادي شكل گرفت. خاستگاه اصلی اين معماري در شهر شيگاگو و در اروپا شهرهاي پاريس ، برلين و وين بود. همچنين معماري مدرن ، نقطه عطفي در تاريخ معماري غرب و يا به عبارت ديگر ، در تاريخ معماري جهان بود. نگرش در معماری مدرن از سنّت ، تاريخ و گذشته ، بعنوان منبع الهام معماري تغيير جهت داد و آينده و پيشرفت ، بعنوان موضوع و هدف اصلي معماري مطرح شد. معماران و نظريه پردازان مدرن سعي كردند ، معماري را با علم ، تكنولوژي و جهان در حال تحول همگون سازند.
مکتب شیکاگو
شیکاگو در اواخر قرن ۱۹ مرکز ارتباطی میان شرق و غرب آمریکا بود. این شهر مرکز تجاری مهمی به شمار می آمد و از سال ۱۸۸۵ میلادی فعالیت های اقتصادی در آن شدت گرفت و به تبع آن اجرای ساختمان های اداری و تجاری در آن آغاز شد. در طی دو دهه آخر قرن نوزدهم اولین نمونه های ساختمان های مدرن به دور از هرگونه تاریخ گرایی و تزیینات در شهر شیکاگو ساخته شد. ساختمان هایی بلند مرتبه با اسکلت فولادی ، دیوار غیر باربر و پنجه های وسیع. روش های طراحی ، اجرا و اصول نظری مکتب شیکاگو بعنوان منشور اولیه معماری مدرن به قرار زیر است:
۱-استفاده از اسکلت فولادی در کل بنا
۲-نمایش ساختار بنا در نمای ساختمان
۳-استفاده بسیار جزیی از تزیینات
۴-عدم تقلید از سبک های گذشته
۵-استفاده از پنجره های عریض که دهانه میان ستون ها را می پوشاند.
اگر چه عمر مکتب شیکاگو از دو دهه فراتر نرفت اما تاثیرگذاری آن انکارناپذیر است. پیشرفت تکنولوژی ، استفاده از تکنیک ها و مصالح جدید شروع عصر جدیدی در معماری بود. تا قبل از آغاز مکتب شیکاگو از چدن بعنوان ستون در ساختمان استفاده می شد. چدن در مقابل کشش ، تنش و برش مقاومت فولاد را نداشت. بنابراین به تحقیق می توان عنوان نمود برج سازی به شیوه مدرن از نظر ساختار و جهت نما که شاخصه معماری مدرن است در شیکاگو شکل گرفت. از مسائلی که در معماری مدرن به آن تاکید داشتند این بود که یک ساختمان مدرن باید به دور از هرگونه تحریف زائد و بی مورد و هرگونه تزیینات و جزیی گرایی باشد و جابجایی سریع معاصر را منعکس کند.
معماری ارگانیک
بینش این مکتب ریشه در رمانتیک دارد. رمانتیک یک جنبش فلسفی ، هنری و ادبی در اواخر قرن ۱۸ و اوایل ۱۹ میلادی در شمال غربی اروپا بود که به سایر نقاط اروپا و آمریکا سرایت کرد. رمانتیک ها مانند پیروان تفکر کلاسیک به ذهن انسان اعتقاد داشتند ولی تفاوت آنها در این مسئله بود که رمانتیک تنها به بخشی از ذهن توجه داشت داشت که از احساسات و عواطف تاثیر می پذیرد. بنابراین رمانتیک یا احساس باوری به تخیل ، احساس ، هیجان و عاطفه نظر دارد که در پی تحسین طبیعت است. برای نظریه پردازان قرن ۱۹ آمریکا که به دنبال زیبایی مدرن بودند طبیعت تنها فلسفه صحیح تلقی می شد که معمار و هنرمند باید ترکیبی بوجود می آورد که موزون با طبیعت باشد و پروسه رشد و توسعه را بصوت انتزاعی نشان دهد. لذا می توان بیان نمود که عقاید ونظرات رمانتیک های اروپا و آمریکا درمورد طبیعت و قوانین طبیعی زیربنای فکری معماری ارگانیک را تشکیل می دهد. اگر یک کار هنری بخواهد بیان کننده باشد باید بصورت ارگانیک ساخته شود، اجزا آن نمی تواند بصورت بخش های مجزا باشند بلکه باید در یک سیستم پویا و شکل پذیر در یکدیگر ادغام شوند. بیان در معماری باید در ترکیب نیروهای فیزیکی که در یک کالبد ارگانیک عمل می کند صورت گیرد.
معماری مدرن هر چند بر اساس سنت ستیزی پایه گذاری شده است اما خود مدرنیسم همچون ققنوسی از خاکستر سبک های معماری گذشته به وجود آمده بود.